|
“
MARSIADAP ARI “
Godang
do ulaon nasomal di halak Batak najolo naso adong be tarida di partikkian si
saonari on alani godang ni hamajuon namasa ditonga-tonga ni bangso on. Tabahen
majo sada tudosan ima “Marsiadap Ari”, molo marsiadap ari antar songon
Gotong-royong ma tudoshononna di bahasa Indonesia, alai lobi sian i dope ianggo
pangantusionna tarlumobi tu hita halak Batak.
Molo
ulaon Marsiadap Ari sasintongna boi dope jumpangta i di piga luat tano Batak
songon di Habinsaran/Parsoburan, Pahae tarlumobi di angka luat na godang
pansarianna sian hauma, porlak, nang angka parhaminjon songon di Pangkat,
DolokSanggul, nang di angka huta humaliang Dolok Sihabu-habu. Na gabe
sungkun-sungkun di hita, songon dia do tutu ulaon Marsiadap ari i?
Ulaon
Marsiadap Ari ima sada ulaon pangurupion sian dongan tubu manang, dongan sahuta
manang parhombar jabu rampak pasidunghon sisabion di saba, sidabuon di
tombak(haminjon) nang angka parkarejoan na asing di porlak nasida
marsorin-sorin manang margonti-gonti laho pasidunghon siulaon i. Ndada adong
“gaji” taringot tu Ulaon Marsiadap Ari on alai “Gogo mangalap Gogo” do jala boi
do tatudoshon i tu hata “holong mangalap holong”, Alana molo tangkas
taparrohahon nda tung na lupa nasida tu “singirna” molo nungnga rampak karejo
nasida di porlakna raphon parhombar jabuna, laos di uduti nasida do muse
sogotnai manang diari papigahon muse karejo raphon parhombarjabunai di porlakna
laho pasuanghon “singirna’ marhite-hite pangurupion sian gogo jala dang
maretong-etong hepeng alai luhut do sudenai sian ias ni roha.
Uli
situtu do tahe ulaon Marsiadap ari on, on ma sada ulaon napatuduhon hasadaon
dohot namasihaholongan jala sian tulus dohot ias ni roha rampak mangkarejohon
sada ulaon. Di ulaon i ndang adong rupani na gabe tuan manang mandor, sarupa
loja do sarampak maradi uju naung loja. Dao ma tahe sian angka
HOTEL(Hosom,Teal,Elat,Late) songon angkau naung masa dipartingkian sisaonari on.
Tudos ma rupani tu nanidok ni umpasa:
« Hau
hariara si dua dakka
Nirahar
somarna mate
Molo
dung saut do hita sahata
Dao
ma tutu angka Hosom, elat, dohot late
Nungnga
moru situtu be hasadaon ni angka jolma di partingkian sisonarion, dang adong be
rupani roha marsiurup-urupan dohot marsitogu-toguan laho mambahen ruhut-ruhut
ni parsaoran. Nungnga godang jolma holan mamingkirhon dirina sambing dang
tumagonan halak. Marsiadap Ari ma sada tudosan di hita nuaeng laho mamboto
parsadaan dohot parsaoran ni angka natua-tua si jolo-jolo tubu na marsitogu-toguan
rupani tarsongon hata na mandok “marsitogu-toguan,marsitungkol-tungkolan songon
suhat di robean”. Saroha di tingki karejo, sahata dung laho maradi mangalap
gogo. Uli situtu do ulaon naung di pungka angka ompunta sijolo-jolo tubu i jala
naeng ma nian tapeop jala taulahon i asa marture parrohaonta ganup.
Sada
na gabe siarsakhononta saonari, ima “Marsiadap Ari” on nga mulai mago be sian
tonga-tonga ni halak batak. Dang piga taonnai ra “Marsiadap Ari” on di
“Museum”hon nama ala dang tarida be bogasna di naung lupa bangso on jala
marpanukkun “aha do tutu marsiadap ari i? songon dia do rupani?”. Dang piga
halak be tumanda i, angka natua-tuanta parHabinsaran dohot dohot parRura
Silindung nama umboto i.
Alai
nian nda na mandok na gabe sala dihita i. Umbahen hamajuon zaman on do gabe
ingkon tauduti angka na masa nuaeng, ima angka Teknologi, dohot godang na asing
jala muse lam godang halak batak mangaranto tumadinghon Bona ni pinasana tu
luat sileban. Di luat Sileban on ma tong ditanda nasida angka Adat naLeban,
disi ma tarapus jala lupa sasaotik adat Batakna i ala parsaoran dohot angka
halak Sileban i. Alai nian molo tung pe tading goar “Marsiadap Ari” i, tabuat
ma ianggo apala hinadenggan na i ima: Parsaoran, Hasadaon ni roha, Sahata laho
mangula ido na patuduhon boa do sabotulna hita halak Batak taringot tu
Parsaoranta na mansai uli. Sai jot-jot do didok natua-tuanta:
« Aek
godang do tu aek laut
Dos
ni rohanta do umbahen na saut
Dos
ni roha mambahen uli sada parsaoran jala ala dos ni roha do boi sae parkarejoan
di namarsiadap ari i. Ala dos ni roha do adong hata “Marsiurup-urupan” dohot
“Marsitungkol-tungkolan” sian i muse asa ro roha holong angkup ni i di endehon
Trio Lamtama ma ende “holong mangalap holong”. Di Bibel tarsurat do: “Alai di
ginjang ni saluhutna i: I ma haholongan ni roha i; ai ido rahut-rahut ni nasa
Harimpason(Kolosse 3:14) manang di Alkitab Bahasa Indonesia didok :”dan diatas
semuanya itu: kenakanlah kasih,sebagai pengikat yang mempersatukan dan
menyempurnakan(Kolose 3:14).
Boha
do muse pambahenanta angka Naposo nuaeng laho pangoluhon hinadenggan ni “Marsiadap
Ari” i di ngolunta? Nian asa songon nidok ni umpasa ma:
« Ramba-ramba
Sipiso
Bahen
rahut-rahut ni podoman
Hamu
angka naposo
Sai
jamot marsitutu ma di parsaoran
Alana
umbahen jamot do hita di Parsaoran asa jumpa hasadaon ni roha, di tingki
mangula manang aha pe ndang olo marsitundalan manang gabe mandate loja sasahalak,
sapala loja rampak loja sude, sapala maradi rampak maradi sude, sapala mengkel
rampak mengkel sude. Unang ma nian adong na martongkar, maralo hata, sada disan
hundul, sada disan mangula, angkup ni i ndang jumpang be hinadenggan ni
“Marsiadap Ari” i. Molo nga gogo rahut-rahut ni parsaoran i jumpa ma tutu
“Harimpason” songon nidokni Kolose 3:14 i alai ingkon adong do disi “holong” na
pasaorhon sude parrohaon ganup asa jumpa parsaoran “Narimpas” jala marhite-hite
i boi ma ta pangolu Hinadenggan ni “Marsiadap Ari”. Ima na ingkon sipeoponta
angka Naposo ni Batak asa unang mago hinauli hinadenggan ni parrohaon ni bangso
Batak on Maralohon hamajuon ni zaman. Marsiadap Ari ma sada tudos-tudos sian
mansai godang nai angka na asing na porlu parsiajaronta sian hinauli ni bangso
Batak on.
“Sahata
dohot Saroha” ima na ingkon sipeoponta di rohanta be ala hita nama saonari jala
hita do haduan. Hita nama na maniop jala manontuhon songon dia langka ni Bangso
on tu joloan on. Dang holan Bangso Batak rupani, hamajuon ni Negara on pe hita
ganup do manontuhon i. Marhite-hite hinadenggan ni ulaon “Marsiadap Ari” sai
anggiat ma boi hita patuduhon parsaoran na uli jala boi sahata jala saroha tu
angka ari na mangihut.
« Bona
Ni bagot naung mabaor
Alai
sai tong dope margaba-gaba
Beta
hita luhut marsaor
Sahata
Saroha Immada
Salam,
JEPRI MARDAUP (JMS)
No comments:
Post a Comment